Ο υποθυρεοειδισμός αναφέρεται σε έναν υπολειτουργικό θυρεοειδή αδένα. Υποθυρεοειδισμός σημαίνει ότι ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες για να διατηρήσει τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Οι άνθρωποι είναι υποθυρεοειδικοί εάν έχουν πολύ λίγη θυρεοειδική ορμόνη στο αίμα. Συνήθεις αιτίες είναι η αυτοάνοση νόσος, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς και η θεραπεία με ακτινοβολία.
Συχνές ερωτήσεις για τον υποθυρεοειδισμό:
Τι είναι ο Θυρεοειδής αδένας;
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ενδοκρινής αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται κανονικά στο κάτω μέρος του λαιμού. Η δουλειά του θυρεοειδούς είναι να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες, οι οποίες εκκρίνονται στο αίμα και στη συνέχεια μεταφέρονται σε κάθε ιστό του σώματος. Η θυρεοειδικές ορμόνες βοηθούν το σώμα να χρησιμοποιεί ενέργεια, να παραμένει ζεστό και να διατηρεί τον εγκέφαλο, την καρδιά, τους μυς και άλλα όργανα σε σωστή λειτουργία.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Όταν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών είναι πολύ χαμηλά, τα κύτταρα του οργανισμού δεν μπορούν να λάβουν αρκετή θυρεοειδική ορμόνη και οι διεργασίες του οργανισμού αρχίζουν να επιβραδύνονται. Καθώς το σώμα επιβραδύνει, μπορεί να παρατηρήσετε ότι αισθάνεστε πιο κρύα, κουράζεστε πιο εύκολα, το δέρμα σας γίνεται πιο ξηρό, ξεχνάτε πιο έυκολα, γίνεστε καταθλιπτικός και μπορεί να έχετε δυσκοιλιότητα. Επειδή τα συμπτώματα είναι τόσο μεταβλητά και μη ειδικά, ο μόνος τρόπος για να γνωρίζετε με βεβαιότητα αν έχετε υποθυρεοειδισμό είναι με μια απλή εξέταση αίματος για την TSH.
Ενημέρωση των άλλων ατόμων;
Ενημερώστε τα μέλη της οικογένειάς σας. Επειδή η θυρεοειδοπάθεια εμφανίζεται στις οικογένειες, θα πρέπει να το μοιραστείτε με τους συγγενείς σας και να τους ενθαρρύνετε να κάνουν περιοδικές εξετάσεις TSH. Ενημερώστε τους άλλους γιατρούς σας και τον φαρμακοποιό σας για τον υποθυρεοειδισμό σας και για το φάρμακο και τη δόση με την οποία αντιμετωπίζεται. Εάν αρχίσετε να επισκέπτεστε νέο γιατρό, πείτε στο γιατρό ότι έχετε υποθυρεοειδισμό και ότι χρειάζεστε εξέταση TSH κάθε χρόνο.
Τί μπορείτε να περιμένετε μακροπρόθεσμα;
Δεν υπάρχει θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό και οι περισσότεροι ασθενείς τον έχουν για όλη τους τη ζωή. Υπάρχουν εξαιρέσεις: σε πολλούς ασθενείς με ιογενή θυρεοειδίτιδα η θυρεοειδική τους λειτουργία επανέρχεται στο φυσιολογικό, όπως και σε ορισμένες ασθενείς με θυρεοειδίτιδα μετά από εγκυμοσύνη.
Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να γίνει περισσότερο ή λιγότερο σοβαρός και η δόση της θυροξίνης σας μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Αν παίρνετε τα χάπια σας κάθε μέρα και συνεργάζεστε με το γιατρό σας για να πάρετε και να διατηρήσετε τη σωστή δόση θυροξίνης, θα μπορέσετε να διατηρήσετε τον υποθυρεοειδισμό σας καλά ελεγχόμενο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας. Τα συμπτώματά σας θα εξαφανιστούν και οι σοβαρές επιπτώσεις των χαμηλών θυρεοειδικών ορμονών θα βελτιωθούν.
Τι προκαλεί τον υποθυρεοειδισμό;
Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα δεν μπορούν να παράγουν αρκετή θυρεοειδική ορμόνη. Ακολουθούν οι κυριότερες αιτίες, από τις πιο συχνές προς τις λιγότερο συχνές.
- Αυτοάνοσο νόσημα: Στο σώμα ορισμένων ανθρώπων, το ανοσοποιητικό σύστημα που προστατεύει τον οργανισμό από εισβολές λοιμώξεων μπορεί να μπερδέψει τα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα με εισβολείς και να τους επιτεθεί με αποτέλεσμα αυτά να παράγουν λιγότερη θυροξίνη. Αυτό είναι πιο συχνό στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα μπορεί να ξεκινήσει ξαφνικά ή μπορεί να αναπτυχθεί αργά με την πάροδο ετών. Οι πιο συχνή μορφή είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
- Χειρουργική αφαίρεση μέρους ή ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα: Ορισμένα άτομα με όζους του θυρεοειδούς, καρκίνο του θυρεοειδούς ή νόσο του Graves πρέπει να αφαιρέσουν μέρος ή ολόκληρο τον θυρεοειδή τους. Εάν αφαιρεθεί ολόκληρος ο θυρεοειδής, οι άνθρωποι θα γίνουν σίγουρα υποθυρεοειδικοί. Εάν παραμείνει μέρος του αδένα, μπορεί να είναι σε θέση να παράγει αρκετή θυρεοειδική ορμόνη για να διατηρήσει φυσιολογικά τα επίπεδα στο αίμα.
- Ραδιενεργό ιώδιο ή ακτινοθεραπεία: Ορισμένα άτομα με νόσο του Graves, οζώδη βρογχοκήλη ή καρκίνο του θυρεοειδούς υποβάλλονται σε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (I-131) με σκοπό την καταστροφή του θυρεοειδούς αδένα τους. Ασθενείς με νόσο Hodgkin, λέμφωμα ή καρκίνο της κεφαλής ή του τραχήλου υποβάλλονται σε θεραπεία με ακτινοβολία. Όλοι αυτοί οι ασθενείς μπορεί να χάσουν μέρος ή το σύνολο της λειτουργίας του θυρεοειδούς τους.
- Συγγενής υποθυρεοειδισμός (υποθυρεοειδισμός με τον οποίο γεννιέται ένα μωρό): Λίγα μωρά γεννιούνται χωρίς θυρεοειδή ή με μερικώς μόνο σχηματισμένο θυρεοειδή. Μερικά έχουν μέρος ή ολόκληρο τον θυρεοειδή τους σε λάθος θέση (έκτοπος θυρεοειδής). Σε ορισμένα μωρά, τα κύτταρα του θυρεοειδούς ή τα ένζυμά τους δεν λειτουργούν σωστά.
- Θυρεοειδίτιδα: Η θυρεοειδίτιδα είναι μια φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα, που συνήθως προκαλείται από αυτοάνοση επίθεση ή από ιογενή λοίμωξη. Η θυρεοειδίτιδα μπορεί να κάνει τον θυρεοειδή να απελευθερώσει στο αίμα όλο το απόθεμα της αποθηκευμένης θυρεοειδικής ορμόνης, προκαλώντας σύντομο υπερθυρεοειδισμό – στη συνέχεια όμως τα αποθέματα εξαντλούνται και ο θυρεοειδής υπολειτουργεί.
- Φάρμακα: Φάρμακα όπως η αμιωδαρόνη, το λίθιο, η ιντερφερόνη άλφα και η ιντερλευκίνη-2 μπορούν να εμποδίσουν τον θυρεοειδή αδένα να είναι σε θέση να παράγει κανονικά ορμόνη. Αυτά τα φάρμακα είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό σε ασθενείς που έχουν γενετική τάση για αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια.
- Πάρα πολύ ή πολύ λίγο ιώδιο: Ο θυρεοειδής αδένας πρέπει να έχει ιώδιο για να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες. Το ιώδιο εισέρχεται στον οργανισμό με τις τροφές και ταξιδεύει μέσω του αίματος στον θυρεοειδή. Η διατήρηση της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών σε ισορροπία απαιτεί τη σωστή ποσότητα ιωδίου. Η λήψη υπερβολικής ή πολύ μικρής ποσότητας ιωδίου μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τον υποθυρεοειδισμό.
- Βλάβη στην υπόφυση: Η υπόφυση είναι ένας αδένας που ρυθμίζει την ποσότητα της ορμόνης που παράγεται από τον θυρεοειδή. Όταν η υπόφυση υποστεί βλάβη από όγκο, ακτινοβολία ή χειρουργική επέμβαση, μπορεί να μην είναι πλέον σε θέση να δώσει οδηγίες στον θυρεοειδή και ο θυρεοειδής μπορεί να σταματήσει να παράγει αρκετή ορμόνη.
- Σπάνιες διαταραχές που διηθούν τον θυρεοειδή: Σε λίγους ανθρώπους, ασθένειες εναποθέτουν μη φυσιολογικές ουσίες στον θυρεοειδή και μειώνουν την ικανότητά του να λειτουργεί. Για παράδειγμα, η αμυλοείδωση μπορεί να εναποθέσει αμυλοειδή πρωτεΐνη, η σαρκοείδωση μπορεί να εναποθέσει κοκκιώματα και η αιμοχρωμάτωση μπορεί να εναποθέσει σίδηρο.
Πώς διαγιγνώσκεται ο υποθυρεοειδισμός;
Η σωστή διάγνωση του υποθυρεοειδισμού εξαρτάται από τα ακόλουθα:
- Συμπτώματα. Ο υποθυρεοειδισμός δεν έχει κανένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Δεν υπάρχουν συμπτώματα που τα άτομα με υποθυρεοειδισμό έχουν πάντα και πολλά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού μπορεί να εμφανιστούν σε άτομα με άλλες ασθένειες. Ένας τρόπος για να καταλάβετε αν τα συμπτώματά σας οφείλονται στον υποθυρεοειδισμό είναι να σκεφτείτε αν είχατε πάντα το σύμπτωμα (ο υποθυρεοειδισμός είναι λιγότερο πιθανός) ή αν το σύμπτωμα είναι μια αλλαγή σε σχέση με τον τρόπο που αισθανόσασταν παλαιότερα (ο υποθυρεοειδισμός είναι πιο πιθανός).
- Ατομικό και οικογενειακό ιστορικό. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας:
- για αλλαγές στην υγεία σας που υποδηλώνουν ότι το σώμα σας επιβραδύνει,
- αν έχετε κάνει ποτέ χειρουργική επέμβαση στον θυρεοειδή,
- αν έχετε κάνει ποτέ ακτινοβολία στο λαιμό σας για τη θεραπεία του καρκίνου,
- αν παίρνετε κάποιο από τα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό- αμιωδαρόνη, λίθιο, ιντερφερόνη άλφα, ιντερλευκίνη-2,
- αν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας έχει θυρεοειδοπάθεια.
- Φυσική εξέταση. Ο γιατρός θα ελέγξει τον θυρεοειδή αδένα σας και θα αναζητήσει αλλαγές όπως ξηρό δέρμα, οιδήματα, πιο αργά αντανακλαστικά και πιο αργούς καρδιακούς παλμούς.
- Εξετάσεις αίματος. Υπάρχουν δύο εξετάσεις αίματος που χρησιμοποιούνται στη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού.
- Η εξέταση TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη). Αυτή είναι η πιο σημαντική και ευαίσθητη εξέταση για τον υποθυρεοειδισμό και είναι ο καλύτερος δείκτης για το αν ο θυρεοειδής παράγει επαρκή θυροξίνη. Μια ασυνήθιστα υψηλή TSH σημαίνει υποθυρεοειδισμό.
- Εξέταση ελεύθερη Τ4. Το μεγαλύτερο μέρος της Τ4 στο αίμα είναι συνδεδεμένο με μια πρωτεΐνη που ονομάζεται σφαιρίνη που δεσμεύει τη θυροξίνη. Η “δεσμευμένη” Τ4 δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα του σώματος. Μόνο περίπου το 1%-2% της Τ4 στο αίμα είναι αδέσμευτη (“ελεύθερη”) και μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα. Η ελεύθερη Τ4 είναι απλή εξέταση αίματος που δείχνει πόση αδέσμευτη Τ4 βρίσκεται στο αίμα και είναι διαθέσιμη να εισέλθει στα κύτταρα.
Πώς αντιμετωπίζεται ο υποθυρεοειδισμός;
- ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΥΡΟΞΊΝΗΣ (T4).
Ο υποθυρεοειδισμός δεν θεραπεύεται. Αλλά σχεδόν σε κάθε ασθενή, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να ελεγχθεί πλήρως. Αντιμετωπίζεται με την υποκατάσταση της ποσότητας της ορμόνης που ο δικός σας θυρεοειδής δεν μπορεί πλέον να παράγει, ώστε να επανέλθουν τα επίπεδα της Τ4 και της TSH στα φυσιολογικά όρια. Έτσι, ακόμη και αν ο θυρεοειδής αδένας σας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, η χορήγηση της Τ4 μπορεί να αποκαταστήσει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών του οργανισμού σας και τη λειτουργία του σώματός σας. Τα συνθετικά χάπια θυροξίνης περιέχουν ορμόνη ακριβώς όπως η Τ4 που παράγει ο ίδιος ο θυρεοειδής αδένας. Όλοι οι υποθυρεοειδικοί ασθενείς εκτός από εκείνους με σοβαρό μυξοίδημα (απειλητικός για τη ζωή υποθυρεοειδισμός) μπορούν να αντιμετωπιστούν ως εξωτερικοί ασθενείς, χωρίς να χρειάζεται να εισαχθούν στο νοσοκομείο.
- ΠΑΡΕΝΈΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ.
Οι μόνοι κίνδυνοι από τη χορήγηση της θυροξίνης προκαλούνται από τη λήψη πολύ μικρής ή πολύ μεγάλης ποσότητας. Εάν παίρνετε πολύ μικρή, ο υποθυρεοειδισμός σας δεν θα ελεγχθεί. Εάν πάρετε πάρα πολύ, θα αναπτύξετε τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της υπερβολικής ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών είναι η κόπωση αλλά και η αδυναμία ύπνου, η αυξημένη όρεξη, η νευρικότητα, το τρέμουλο, το αίσθημα ζέστης όταν οι άλλοι άνθρωποι κρυώνουν, και το πρόβλημα της μυικής αδυναμίας, της δύσπνοιας , και της ταχυκαρδίας, του αισθήματος παλμών. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της θεραπείας υποκατάστασης με θυροξίνη θα πρέπει να εξετάζουν την TSH τους. Εάν είναι χαμηλή, υποδεικνύοντας υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης, η δόση τους πρέπει να μειωθεί.
Παρακολούθηση
Θα πρέπει να ελέγχετε την TSH σας 6 έως 10 εβδομάδες μετά την αλλαγή της δόσης θυροξίνης. Μπορεί να χρειάζεστε εξετάσεις πιο συχνά εάν είστε έγκυος ή εάν λαμβάνετε κάποιο φάρμακο που παρεμβαίνει στην ικανότητα του οργανισμού σας να χρησιμοποιεί τη θυροξίνη. Ο στόχος της θεραπείας είναι να αποκτήσετε και να διατηρήσετε την TSH σας στο φυσιολογικό εύρος. Τα μωρά με υποθυρεοειδισμό πρέπει να λαμβάνουν σωστά την αγωγή τους και να ελέγχονται τα επίπεδα TSH καθώς μεγαλώνουν, για να αποφευχθούν αναπτυξιακά προβλήματα και η νοητική καθυστέρηση. Μόλις βρεθεί η σωστή δόση θυροξίνης, μπορείτε στη συνέχεια να κάνετε εξέταση TSH περίπου μία φορά το χρόνο.
ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΖΕΣΤΕ ΝΩΡΊΤΕΡΑ, ΕΆΝ ΙΣΧΎΕΙ ΓΙΑ ΕΣΆΣ ΚΆΤΙ ΑΠΌ ΤΑ ΠΑΡΑΚΆΤΩ:
- Τα συμπτώματά σας επιστρέφουν ή επιδεινώνονται.
- Θέλετε να αλλάξετε τη δόση ή το εμπορικό σκεύασμα θυροξίνης ή να αλλάξετε τις συνήθειες στη λήψη των χαπιών σας (πχ με ή χωρίς φαγητό).
- Παίρνετε ή χάνετε πολύ βάρος.
- Αρχίζετε ή διακόπτετε τη λήψη ενός φαρμάκου που μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση της θυροξίνης (όπως ορισμένα αντιόξινα, συμπληρώματα ασβεστίου και δισκία σιδήρου) ή αλλάζετε τη δόση ενός τέτοιου φαρμάκου. Τα φάρμακα που περιέχουν οιστρογόνα επηρεάζουν επίσης τις δόσεις θυροξίνης, οπότε οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα τέτοιο φάρμακο θα πρέπει να προκαλέσει επαναξιολόγηση της δόσης θυροξίνης σας.
- Αρχίζετε ή διακόπτετε τη λήψη ορισμένων φαρμάκων για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων, όπως η φαινυτοΐνη, καθώς τα φάρμακα αυτά αυξάνουν το ρυθμό με τον οποίο μεταβολίζεται η θυροξίνη στο σώμα σας και η δόση της θυροξίνης σας μπορεί να χρειαστεί να προσαρμοστεί.
- Δεν παίρνετε όλα τα χάπια θυροξίνης που λαμβάνετε. Πείτε στον γιατρό σας με ειλικρίνεια πόσα χάπια έχετε παραλείψει.
- Θέλετε να δοκιμάσετε να διακόψετε τη θεραπεία με θυροξίνη. Αν ποτέ πιστεύετε ότι είστε αρκετά καλά για να μην χρειάζεστε πλέον τη θεραπεία με θυροξίνη, δοκιμάστε το μόνο υπό τη στενή επίβλεψη του γιατρού σας. Αντί να σταματήσετε εντελώς τα χάπια σας, μπορείτε να ζητήσετε από το γιατρό σας να δοκιμάσει να μειώσει τη δόση σας. Εάν η TSH σας αυξηθεί, θα ξέρετε ότι πρέπει να συνεχίσετε τη θεραπεία.
Πηγή: https://www.thyroid.org/hypothyroidism/
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας
236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com