Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση που προηγείται του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, νεφρικής και οφθαλμικής νόσου και διαφόρων τύπων καρκίνου. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει διαθέσιμη εγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία για τον προδιαβήτη. Οι επιστήμονες του Γερμανικού Κέντρου Έρευνας για τον Διαβήτη (DZD) δείχνουν τώρα πώς και με ποιους μηχανισμούς ο προδιαβήτης μπορεί να τεθεί σε ύφεση, δηλαδή σε μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα επανέρχονται στο φυσιολογικό. Η πολυκεντρική μελέτη του DZD δείχνει επίσης ότι η ύφεση του προδιαβήτη προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2 και συνδέεται μακροπρόθεσμα με καλύτερη νεφρική και αγγειακή λειτουργία. Είναι ενδιαφέρον ότι οι υποκείμενοι μηχανισμοί είναι διαφορετικοί από εκείνους της ύφεσης του διαβήτη τύπου 2, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση The Lancet Diabetes & Endocrinology.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, νεφρικής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου και υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας. Ο διαβήτης τύπου 2 θεωρούνταν μη αναστρέψιμος μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Τώρα γνωρίζουμε ότι ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να τεθεί σε ύφεση σε σημαντικό αριθμό ατόμων μέσω σημαντικής απώλειας βάρους. Ωστόσο, αυτή η ύφεση σπάνια διαρκεί, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι συνήθως αναπτύσσουν ξανά διαβήτη τύπου 2 μέσα σε λίγα χρόνια.
Στόχος μας ήταν να διερευνήσουμε τη σκοπιμότητα της έναρξης νωρίτερα και της εφαρμογής προληπτικών μέτρων ήδη σε ένα στάδιο που προηγείται του διαβήτη τύπου 2, δηλαδή του προδιαβήτη, με στόχο την αντιστροφή του”. Prof. Dr. Andreas Birkenfeld, ανώτερος συγγραφέας, ιατρικός διευθυντής της Ιατρικής Κλινικής IV στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Tübingen και διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας για το Διαβήτη και τις Μεταβολικές Παθήσεις του Helmholtz του Μονάχου στο Πανεπιστήμιο του Tübingen.
Αυτό θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς με προδιαβήτη, καθώς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2, καθώς και επιπλοκές στην καρδιά, τα νεφρά και τα μάτια, μεταξύ άλλων.
Τι μπορεί να οδηγήσει όμως σε ύφεση του προδιαβήτη;
Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Έρευνας Διαβήτη και Μεταβολικών Νοσημάτων (IDM) στο Helmholtz του Μονάχου και το Τμήμα Διαβητολογίας, Ενδοκρινολογίας και Νεφρολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Tübingen, διεξήγαγαν μια post-hoc ανάλυση σε συμμετέχοντες με προδιαβήτη από τη μελέτη Prediabetes Lifestyle Intervention Study (PLIS) για να διερευνήσουν αυτό το ερώτημα.
Σε αυτή την τυχαιοποιημένη-ελεγχόμενη πολυκεντρική μελέτη που διεξήχθη από το DZD, 1.105 άτομα με προδιαβήτη υποβλήθηκαν σε παρέμβαση τρόπου ζωής που περιελάμβανε υγιεινή διατροφή και αυξημένη σωματική δραστηριότητα για διάρκεια ενός έτους. Στη συνέχεια οι ερευνητές αξιολόγησαν τους 298 συμμετέχοντες που είχαν επιτύχει απώλεια βάρους τουλάχιστον πέντε τοις εκατό ως αποτέλεσμα της παρέμβασης. Οι συμμετέχοντες που ανταποκρίθηκαν ήταν οι συμμετέχοντες των οποίων τα επίπεδα γλυκόζης αίματος νηστείας, γλυκόζης 2 ωρών και HbA1c είχαν ομαλοποιηθεί εντός δώδεκα μηνών, υποδεικνύοντας ότι είχαν περάσει σε ύφεση. Οι μη ανταποκρινόμενοι ήταν τα άτομα που δεν πέτυχαν ύφεση παρά την απώλεια βάρους και εξακολουθούσαν να έχουν προδιαβήτη.
Σε αντίθεση με τις αρχικές υποθέσεις των ερευνητών, δεν ήταν η απώλεια βάρους που διέκρινε εκείνους που μπήκαν σε ύφεση από εκείνους που δεν μπήκαν, καθώς δεν υπήρχε διαφορά στη σχετική απώλεια βάρους μεταξύ των ατόμων που ανταποκρίθηκαν και εκείνων που δεν ανταποκρίθηκαν. Ωστόσο, τα άτομα που πέτυχαν ύφεση επέδειξαν αξιοσημείωτη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη σε σύγκριση με τα άτομα που δεν ανταποκρίθηκαν. Στην ουσία, κατάφεραν να ενισχύσουν την ευαισθησία τους στην ινσουλίνη, μια ορμόνη που μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, σημαντικά περισσότερο από εκείνους που δεν ανταποκρίθηκαν. Παρ’ όλα αυτά, η ποσότητα της εκκρινόμενης ινσουλίνης παρέμεινε αμετάβλητη και στις δύο ομάδες. Αυτή η διαφορά είναι κρίσιμη σε σύγκριση με την ύφεση του διαβήτη τύπου 2, η οποία εξαρτάται κυρίως από την ενισχυμένη έκκριση ινσουλίνης.
Η μείωση της μάζας του κοιλιακού λίπους μπορεί να βοηθήσει στην αναστροφή του προδιαβήτη.
Για να προσδιορίσουν την αιτία της αυξημένης ευαισθησίας στην ινσουλίνη στους ανταποκρινομενους, οι ερευνητές πραγματοποίησαν συγκριτική ανάλυση των δύο ομάδων. Οι ανταποκρινόμενοι είχαν χάσει περισσότερο κοιλιακό λίπος σε σύγκριση με τους μη ανταποκρινομενους παρά την απώλεια της ίδιας ποσότητας σωματικού βάρους. Το σπλαχνικό κοιλιακό λίπος βρίσκεται απευθείας στην κοιλιακή κοιλότητα και περιβάλλει το έντερο. Η επίδρασή του στην ευαισθησία στην ινσουλίνη αποδίδεται εν μέρει σε μια φλεγμονώδη απόκριση στον λιπώδη ιστό.
Πράγματι, οι συμμετέχοντες που πέτυχαν ύφεση είχαν επίσης λιγότερες φλεγμονώδεις πρωτεΐνες στο αίμα τους. “Δεδομένου ότι οι ανταποκρινόμενοι εμφάνισαν μείωση ιδίως του κοιλιακού λίπους, θα είναι σημαντικό στο μέλλον να εντοπιστούν οι παράγοντες που προάγουν την απώλεια αυτής της αποθήκης λίπους”, λέει ο Arvid Sandforth, ένας από τους δύο επικεφαλής συγγραφείς. Παραδόξως, δεν υπήρξαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων όσον αφορά τη μείωση του ηπατικού λίπους, το οποίο αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη.
Οι συμμετέχοντες που πέτυχαν ύφεση εμφάνισαν 73% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 ακόμη και δύο χρόνια μετά το τέλος της παρέμβασης στον τρόπο ζωής. Παρουσίασαν επίσης μειωμένους δείκτες νεφρικής βλάβης και καλύτερη κατάσταση των αιμοφόρων αγγείων τους.
Επί του παρόντος, η θεραπεία του προδιαβήτη συνίσταται στη μείωση του βάρους και στη βελτίωση του τρόπου ζωής για την καθυστέρηση της εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 – χωρίς όμως στόχους με βάση τη γλυκόζη που να καθοδηγούν τη διαδικασία της θεραπείας. Η νέα ανάλυση του DZD καλύπτει αυτό το κενό: “Με βάση τα νέα δεδομένα, η ύφεση θα πρέπει να είναι ο νέος θεραπευτικός στόχος στα άτομα με προδιαβήτη. Αυτό έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη θεραπευτική πρακτική και να ελαχιστοποιήσει το ποσοστό επιπλοκών για τους ασθενείς μας”, λέει ο συν-πρώτος συγγραφέας καθηγητής Dr. Reiner Jumpertz-von Schwartzenberg.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ύφεση στον προδιαβήτη μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει επέλθει όταν η γλυκόζη αίματος νηστείας πέσει κάτω από 100 mg/dl (5,6 mmol/l), η γλυκόζη 2 ωρών κάτω από 140 mg/dl (7,8 mmol/l) και η HbA1c κάτω από 5,7%. Η πιθανότητα ύφεσης αυξάνεται όταν το σωματικό βάρος μειώνεται και η περίμετρος της μέσης μειώνεται κατά τουλάχιστον περίπου 4 cm στις γυναίκες και περίπου 7 cm στους άνδρες. Οι ερευνητές δηλώνουν ότι τα κριτήρια αυτά μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν ως βιοδείκτες.
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας
236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com