Στη μελέτη SELECT, η θεραπεία με εβδομαδιαία ενέσιμη σεμαγλουτίδη 2,4 mg ήταν ανώτερη από το εικονικό φάρμακο για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ενήλικες με προϋπάρχουσα καρδιακή νόσο και παχυσαρκία, αλλά χωρίς διαβήτη.
Η σεμαγλουτίδη 2,4 mg (στην Ελλάδα κυκλοφορεί με το όνομα Ozempic) είναι η πρώτη θεραπεία διαχείρισης βάρους, που αποδείχθηκε σε αυστηρή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, ότι μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, γεγονός που καθιερώνει το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία ως τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και, ως θεραπεία, θα εφαρμοστεί πολύ ευρύτερα στον διευρυνόμενο πληθυσμό ασθενών με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η έγχυση σεμαγλουτίδης 1 mg ήταν ο πρώτος αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1 που εγκρίθηκε από τον FDA για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Το 2021, η σεμαγλουτίδη 2,4 mg έλαβε έγκριση για τη χρόνια διαχείριση του βάρους σε ενήλικες με παχυσαρκία.
Η δοκιμή SELECT αποτελεί σημείο καμπής και η θεραπεία με σεμαγλουτίδη 2,4 mg καταδεικνύει σαφές δευτερογενές καρδιαγγειακό όφελος σε άτομα με παχυσαρκία χωρίς διαβήτη. Η δοκιμή βασίζεται στην υπάρχουσα βιβλιογραφία που καταδεικνύει την ασφάλεια και το καρδιαγγειακό όφελος σε άτομα με διαβήτη και τώρα επεκτείνεται σε άτομα με παχυσαρκία.
Μείωση των σκληρών καρδιαγγειακών αποτελεσμάτων:
Καμία παρέμβαση στον τρόπο ζωής ή φαρμακολογική παρέμβαση για το υπερβολικό βάρος ή την παχυσαρκία δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις καρδιαγγειακές επιπλοκές. Έτσι, η μελέτη SELECT σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει κατά πόσον η μία φορά την εβδομάδα χορηγούμενη σεμαγλουτίδη 2,4 mg θα μείωνε τη συχνότητα εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβαμάτων ειδικά σε έναν πληθυσμό 17.604 ενηλίκων με προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο, η οποία περιελάμβανε προηγούμενο έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο ή συμπτωματική περιφερική αρτηριακή νόσο, και υπέρβαρο ή παχυσαρκία αλλά όχι διαβήτη.
Κατά τη διάρκεια σχεδόν 40 μηνών παρακολούθησης, ένα πρωτογενές καρδιαγγειακό τελικό συμβάν – το οποίο περιελάμβανε θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια, μη θανατηφόρο καρδιακό επεισόδιο ή μη θανατηφόρο εγκεφαλικό επεισόδιο – εμφανίστηκε στο 6,5% των ασθενών στους οποίους χορηγήθηκε σεμαγλουτίδη 2,4 mg σε σύγκριση με το 8% στους οποίους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο (HR = 0,8, 95% CI, 0,72-0,9, P < 0,001 για την υπεροχή).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαφορά στα ποσοστά μεταξύ των δύο θεραπευτικών ομάδων άρχισε να εμφανίζεται πολύ νωρίς.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, παρατηρήθηκαν συνεπείς τάσεις για κάθε συστατικό της σύνθετης πρωτογενούς έκβασης, εκτός από τον θάνατο από οποιαδήποτε αιτία. Οι ερευνητές ανέφεραν επίσης μειώσεις στη στεφανιαία επαναγγείωση και στην επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας μεταξύ εκείνων στους οποίους χορηγήθηκε σεμαγλουτίδη 2,4 mg.
Η μέση μεταβολή του σωματικού βάρους μετά από 104 εβδομάδες ήταν -9,4% στην ομάδα της σεμαγλουτίδης 2,4 mg και -0,9% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Η περίμετρος της μέσης μειώθηκε επίσης, κατά 7,6 cm και 1 cm, αντίστοιχα.
Ενώ κανένας ασθενής δεν είχε διαβήτη κατά την έναρξη της μελέτης, οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση της εξέλιξης σε διαβήτη και προδιαβήτη με τη σεμαγλουτίδη 2,4 mg. Το ποσοστό των ασθενών που εξελίχθηκαν σε διαβήτη κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης ήταν 3,5% στην ομάδα της σεμαγλουτίδης 2,4 mg και 12% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (HR = 0,27; 95% CI, 0,24-0,31). Ομοίως, η εξέλιξη σε προδιαβήτη ήταν 21,3% και 50,4%, αντίστοιχα (HR = 0,33; 95% CI, 0,3-0,36).
Τα σοβαρά ανεπιθύμητα συμβάντα ήταν λιγότερο συχνά με τη σεμαγλουτίδη 2,4 mg (33,4% έναντι 36,4%, P < 0,001), συμπεριλαμβανομένων μειωμένων ποσοστών καρδιακών διαταραχών και λοιμωδών συμβάντων. Τα ανεπιθύμητα συμβάντα που οδήγησαν στη διακοπή του φαρμάκου της μελέτης εμφανίστηκαν στο 16,6% της ομάδας semaglutide 2,4 mg και στο 8,2% της ομάδας του εικονικού φαρμάκου (P < .001), γεγονός που οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις διαφορές στις γαστρεντερικές παρενέργειες. Δεν υπήρξε αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών ειδικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων της οξείας παγκρεατίτιδας και των συμβάντων που σχετίζονται με τη χοληδόχο κύστη, των καρκίνων ή των ψυχιατρικών διαταραχών.
Η SELECT είναι η μεγαλύτερη και μακροβιότερη δοκιμή με τα περισσότερα δεδομένα, προς το παρόν, για αυτή την ομάδα ασθενών.
Η δοκιμή διεξήχθη σε 804 τοποθεσίες σε 41 χώρες. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 61 έτη. Ο μέσος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) ήταν 33,3 kg/m2. 71,5% των ασθενών πληρούσαν το κριτήριο ΔΜΣ για παχυσαρκία. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν καλά θεραπευμένοι με τεκμηριωμένες θεραπείες κατά την έναρξη της μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής χρήσης λιποδιαλυτικών φαρμάκων (90,1%), αναστολέων συσσώρευσης αιμοπεταλίων (86,2%) και β-αποκλειστών (70,2%).
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η γενικευσιμότητα των ευρημάτων μπορεί να είναι περιορισμένη λόγω της έλλειψης ενός παγκοσμίως αντιπροσωπευτικού πληθυσμού ασθενών. Μόνο το 27% ήταν γυναίκες και το 3,8% ήταν μαύροι. Επιπλέον, τα αποτελέσματα δεν μπορούν να εξαχθούν σε άτομα με παχυσαρκία που δεν έχουν ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, προγραμματίζονται πρόσθετες αναλύσεις των ευρημάτων. Οι μηχανισμοί της μείωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου με τη σεμαγλουτίδη παραμένουν εικασίες, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν εκείνους που σχετίζονται με φυσιολογικά οφέλη από τη μείωση του μεταβολικά ανθυγιεινού σωματικού λίπους και/ή δράσεις της σεμαγλουτίδης εκτός από την απώλεια βάρους.
Ο παγκόσμιος επιπολασμός της παχυσαρκίας αναμένεται να φτάσει το 1 δισεκατομμύριο έως το 2030. Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου κατά τη διάρκεια της ζωής σε άτομα με παχυσαρκία χωρίς διαβήτη είναι περίπου 1 προς 2 στις γυναίκες και 2 προς 3 στους άνδρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι με καρδιαγγειακά νοσήματα δεν έχουν διαβήτη, ωστόσο εκεί βρίσκονται τα περισσότερα στοιχεία.
Το τοπίο της θεραπείας της παχυσαρκίας έχει αλλάξει ραγδαία – και συνεχίζει να αλλάζει με ταχείς ρυθμούς.
Στις 8 Νοεμβρίου 2023, ο FDA ανακοίνωσε την έγκριση του ενέσιμου GIP/GLP-1 διπλού αγωνιστή με βάση τις ινκρετίνες, της τιρζεπατίδης (στην Ελλάδα θα κυκλοφορήσει με το όνομα Mountjaro) για τη χρόνια διαχείριση του βάρους μεταξύ ενηλίκων με παχυσαρκία.
Ένας αριθμός φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας βρίσκεται στη φάση 2 και 3 της ανάπτυξης και πολλά άλλα στη φάση 1. Η θεραπεία της παχυσαρκίας βρίσκεται “εν μέσω μιας ραγδαίας μεταμόρφωσης και γίνεται κυριολεκτικά άλμα προς τα εμπρός από το παρελθόν στο μέλλον σε μια καμπή που προκλήθηκε από την πρόσφατη εισαγωγή εξαιρετικά αποτελεσματικών φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας.
Είναι πλέον καιρός να σκεφτούμε “πέρα από τη μείωση του βάρους’’ καθώς η παχυσαρκία είναι νόσος. Τώρα είναι η ώρα να θεραπευτεί η παχυσαρκία, βελτιώνοντας τα αποτελέσματα της υγείας των ατόμων με καρδιαγγειακή νόσο.
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας 236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com