Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας περίθαλψης μπορούν να αντλήσουν στοιχεία από ένα ευρύ φάσμα διατροφών για να δώσουν στους ασθενείς συμβουλές βασισμένες σε στοιχεία σχετικά με το πώς να χάσουν βάρος, να αποτρέψουν την εμφάνιση του διαβήτη και να επιτύχουν άλλους στόχους υγείας. «Τα στοιχεία από μελέτες μπορούν να βοηθήσουν τους κλινικούς ιατρούς και τους ασθενείς τους να αναπτύξουν ένα επιτυχημένο διατροφικό σχέδιο διαχείρισης και να επιτύχουν τη βέλτιστη υγεία» υποστηρίζει η παθολόγος Michelle Hauser, MD, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (Καλιφόρνια). Παρακάτω παρουσιάζονται στοιχεία για τις καλύτερες δίαιτες σύμφωνα με τους ειδικούς.
Διατροφές κυρίως φυτικής προέλευσης
Στις μέρες μας είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι στρέφονται σε μια διατροφή βασισμένη σε τροφές φυτικής προέλευσης (plant based diet), είτε για λόγους υγείας, είτε για λόγους περιβαλλοντικής ευαισθησίας, είτε και για τα δύο.
Είναι σημαντική η ποικιλία τροφίμων φυτικής προέλευσης;Τι εννοούμε με τον όρο «ποικιλία»;
Η αλήθεια είναι ότι μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή, από παλιά μέχρι σήμερα βασίζεται σε τροφές φυτικής προέλευσης,όπως για παράδειγμα το μοντέλο της Μεσογειακής διατροφής.Αυτό περιλαμβάνει τροφές από το φυτικό βασίλειο,όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά. Είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια, ίσως είχαμε ξεχάσει, στρεφόμενοι περισσότερο στο κρέας και τα παράγωγά του.
Σήμερα λοιπόν, όσο ποτέ άλλοτε, η plant based diet έρχεται στο προσκήνιο, διότι τα προβλήματα υγείας μας κρούουν το κώδωνα του κινδύνου.Να τονίσουμε, ότι η συγκεκριμένη διατροφή δε σημαίνει αποκλειστικά δίαιτα τύπου vegan ή vegetarian αλλά μια ισορροπημένη διατροφή που βασίζεται περισσότερο στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης χωρίς να αποκλείει τα ζωικά που είναι απαραίτητα για μια καλή υγεία. Έτσι, τα γαλακτοκομικά, το ψάρι, το άπαχο κρέας, το κοτόπουλο αποτελούν εξαιρετικές πηγές ασβεστίου, σιδήρου, βιταμίνης D, ψευδαργύρου και βιταμίνης B12, συστατικά που είναι δύσκολο να καλυφθούν αποκλειστικά από φυτικές τροφές, εκτός κι αν κάποιος ακολουθεί ένα πρόγραμμα ειδικά σχεδιασμένο γι’ αυτό το σκοπό που θα περιλαμβάνει και ορισμένα συμπληρώματα ανάλογα με τις ανάγκες.Δίνουμε λοιπόν έμφαση σε τροφές φυτικής προέλευσης,αφού η επιστήμη έχει αποδείξει ότι μια τέτοιου είδους διατροφή μπορεί να μειώσει,τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, να βελτιώσει την καρδιακή μας υγεία, να μειώσει τον κίνδυνο για διαβήτη αλλά και να μας κάνει να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης) που βοηθούν στη καλή λειτουργία του εντέρου, στο αίσθημα κορεσμού αλλά και τη μείωση της χοληστερόλης του αίματος. Επίσης, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά στοιχεία που βοηθούν στη προστασία των κυττάρων από την καταστροφή, άρα και στην προστασία από ασθένειες.Τέλος, μπορούμε να επωφεληθούμε από τις διαφορετικές ποικιλίες τροφίμων που υπάρχουν σε διαφορετικές εποχές του έτους.
Σύμφωνα με όλα αυτά οι δημοφιλείς κυρίως φυτικές δίαιτες περιλαμβάνουν τη μεσογειακή διατροφή, την υγιεινή χορτοφαγική διατροφή, τη διατροφή βασισμένη σε φυτικές τροφές (WFPB) και μια διατροφική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της υπέρτασης (DASH),όπως αναφέρουν ειδικοί ενδοκρινολόγοι.
Η δίαιτα DASH είναι πλάνο διατροφής βασισμένο έξυπνα στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής και προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων “Dietary Approach to Stop Hypertension” δηλαδή (Διαιτητική Προσέγγιση για τη μείωση της υπέρτασης).Όπως δηλώνει και το όνομά της, το διατροφικό αυτό πρότυπο σχεδιάστηκε αρχικά για να βοηθήσει τους ασθενείς να διαχειριστούν την αρτηριακή τους πίεση, αλλά και να βοηθήσει τους ενήλικες με παχυσαρκία να χάσουν βάρος. Σε αντίθεση με τη δίαιτα DASH, η μεσογειακή διατροφή δεν είναι χαμηλή σε λιπαρά και δεν είναι πολύ περιοριστική. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή δεν είναι μόνο χρήσιμη για την απώλεια βάρους, αλλά μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο διαφόρων χρόνιων ασθενειών, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις (CVD) και ο καρκίνος, όπως είχε αναφέρει ο Δρ. Χάουζερ. Επιπλέον, τα δεδομένα δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία και να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης.Βασισμένος σε όλα αυτά ο Δρ. Χάουζερ είχε πει «Μου αρέσει να τονίζω όλα αυτά τα προστατευτικά αποτελέσματα στους ασθενείς μου, γιατί ακόμα κι αν ο στόχος τους είναι να χάσουν βάρος, γνωρίζοντας ότι η σκληρή δουλειά αποδίδεται με πρόσθετους τρόπους μπορεί να τους δώσει κίνητρα».
Μια υγιεινή χορτοφαγική δίαιτα και μια δίαιτα WFPB είναι παρόμοια, και αμφότερες είναι χρήσιμες για την απώλεια βάρους και τη διαχείριση των επιπέδων ολικής χοληστερόλης και LDL-C. Επιπλέον, οι υγιεινές χορτοφαγικές δίαιτες και οι δίαιτες WFPB μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακής νόσου και ορισμένων μορφών καρκίνου και συνδέονται με χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος.
Χρονικά περιορισμένη σίτιση ή διαλειμματική νηστεία
Η διαλειμματική νηστεία (Intermittent fasting) εμφανίζεται ως μια νέα μέθοδος απώλειας βάρους. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο διατροφικών προτύπων, σύμφωνα με τα οποία καταναλώνονται μηδενικές έως ελάχιστες θερμίδες για περιόδους που κυμαίνονται από ώρες έως αρκετές ημέρες, επανειλημμένα.H χρονικά αυτή περιορισμένη διατροφή είναι μια κοινή μορφή διαλείπουσας νηστείας (IF), η οποία περιλαμβάνει την κατανάλωση φαγητού μόνο μέσα σε ένα χρονικό διάστημα και νηστεία για το υπόλοιπο της μέρας.Μπορεί να έχει γρήγορα και άμεσα αποτελέσματα αλλά η διαλειμματική νηστεία είναι ένα θέμα που διχάζει τα τελευταία χρόνια την κοινή γνώμη.Αν και ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η χρονικά περιορισμένη σίτιση μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να μειώσουν το λίπος και να βελτιώσουν τους δείκτες λιπιδίων, οι περισσότερες μελέτες που συνέκριναν τη χρονικά περιορισμένη σίτιση με μια δίαιτα περιορισμένων θερμίδων έχουν δείξει μικρή έως καθόλου διαφορά στα αποτελέσματα που σχετίζονται με το βάρος. Επίσης, η διαλειμματική νηστεία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να χάσουν βάρος μόνο εάν σε αυτό το χρονικό διάστημα που θα σιτιστούν μειώσουν και την πρόσληψη θερμίδων.
Τι δείχνει όμως η αξιολόγηση του επιπέδου των επιστημονικών στοιχείων πίσω από διαφορετικές επιλογές διατροφής;
Οι μελέτες διατροφής δεν παρέχουν το ίδιο επίπεδο αποδείξεων με τις μελέτες φαρμάκων, όπως έχει τονίσει η Δρ Χάουζερ, επειδή είναι ευκολότερο να διεξαχθεί μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή ενός φαρμάκου έναντι του εικονικού φαρμάκου. Οι δίαιτες έχουν πολλές περισσότερες μεταβλητές και χρειάζεται επίσης πολύ περισσότερος χρόνος για να παρατηρηθούν τα περισσότερα αποτελέσματα μιας διατροφικής αλλαγής.Επιπλέον, οι κλινικές δοκιμές των διατροφικών παρεμβάσεων είναι συνήθως σύντομες και επικεντρώνονται σε δείκτες ασθένειας, όπως τα λιπίδια ορού και τα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c. Για να αποκτήσουν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη χρησιμότητα μιας δίαιτας, οι ερευνητές πρέπει να συλλέξουν λεπτομερείς πληροφορίες για την υγεία και τον τρόπο ζωής από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους για αρκετές δεκαετίες, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μετα-αναλύσεις των συγκεντρωτικών δεδομένων διατροφικών μελετών είναι πιο πιθανό να αποδώσουν αξιόπιστα ευρήματα», όπως σημείωσε.
Έτσι, η γνωριμία με τους ασθενείς είναι απαραίτητη για να τους βοηθήσει να διατηρήσουν τροποποιήσεις διατροφής. Κατά την ανάπτυξη ενός σχεδίου διατροφής για έναν ασθενή, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα του διατροφικού πρότυπου. «Τα οφέλη από οποιαδήποτε υγιεινή διατροφική αλλαγή θα διαρκέσουν μόνο όσο διατηρηθεί αυτή η αλλαγή». «Η παροχή συμβουλών σε κάποιον σχετικά με την επιλογή ενός κατάλληλου μακροπρόθεσμου διατροφικού μοτίβου απαιτεί να τον γνωρίσουμε – γευστικές προτιμήσεις, παραδόσεις τροφίμων, εμπόδια, πρόσβαση στα τρόφιμα και περιορισμοί χρόνου και κόστους.»
Επίσης, ο David Bittleman, MD, παθολόγος στο Veterans Affairs San Diego Health Care System, συμφώνησε ότι η γνωριμία με τους ασθενείς είναι απαραίτητη για την επιτυχή συμβουλή τους σχετικά με τη διατροφή.
«Πάντα αρχίζω να αναπτύσσω ένα πρόγραμμα διατροφής προσπαθώντας να μάθω πώς είναι η δίαιτα [ενός ασθενούς] και ποιοι είναι οι στόχοι του. Πρέπει να μάθω τι κάνουν ήδη για να κάνω προτάσεις σχετικά με το τι μπορούν να αλλάξουν για να κάνουν τη δίαιτά τους πιο υγιεινή», είπε.Όταν ρωτήθηκε για την προσέγγισή της στη μακροπρόθεσμη υποστήριξη των ασθενών, η Δρ Χάουζερ είπε ότι συνιστά διαδοχικές, σταδιακές αλλαγές. Πρόσθεσε επίσης ότι προτείνει στους ασθενείς της να δώσουν προτεραιότητα στην εφαρμογή διατροφικών αλλαγών που είναι βέβαιοι ότι μπορούν να διατηρήσουν.
Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα η διατροφή μας για να είναι ισορροπημένη χρειάζεται ποικιλία, μέτρο και περισσότερη έμφαση σε φυτικές τροφές για περισσότερη υγεία.Πρωτίστως όμως θα πρέπει να συμβουλευόμαστε ειδικούς διατροφολόγους, τον ενδοκρινολόγο μας και όχι να πράττουμε αυτοβούλως με δίαιτες που μας προτείνουν ή βρίσκουμε σε διάφορες ιστοσελίδες καθώς ο κάθε οργανισμός χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση.
Διεύθυνση: Λεωφόρος Δημοκρατίας 236, Άγιοι Ανάργυροι
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com