Η παχυσαρκία δεν αποτελεί απλώς έναν παράγοντα κινδύνου για άλλες ασθένειες, αλλά συνιστά μια πάθηση από μόνη της. Μάλιστα, το 1948 αναγνωρίστηκε ως νόσος και συμπεριελήφθη στην έκτη έκδοση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νοσημάτων (International Classification of Diseases). Ωστόσο, πάνω από επτά δεκαετίες αργότερα, αυτή η ταξινόμηση δεν έχει γίνει πλήρως αποδεκτή από όλες τις χώρες. Αν και ένας αυξανόμενος αριθμός οργανισμών και χωρών αναγνωρίζουν πλέον την παχυσαρκία ως ασθένεια, αρκετοί εξακολουθούν να την αγνοούν. Η παχυσαρκία ανήκει πλέον στη λίστα με τις 21 σοβαρότερες παθήσεις για τη δημόσια υγεία τον αιώνα που διανύουμε, με τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος να πρωταγωνιστούν με υψηλά ποσοστά.
Σε πολλές κοινωνίες, η παχυσαρκία δεν αναγνωρίζεται ως ασθένεια αλλά ως προσωπική αποτυχία. Παρόλα αυτά είναι γνωστό, ότι ένα 40% με 70% της παχυσαρκίας συνδέεται με γενετικούς παράγοντες. Αυτό συμβαίνει διότι το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού έχει προγραμματιστεί γενετικά ώστε να αποθηκεύει λίπος, προκειμένου να αποφύγει την πείνα. Ενώ αυτός ήταν ένας βοηθητικός μηχανισμός επιβίωσης σε περιόδους λιμού του παρελθόντος, δεν είναι πλέον χρήσιμος στις σημερινές συνθήκες.
Ένα περιβάλλον καλλιεργεί την παχυσαρκία, όταν δεν προωθεί την υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι το εκ διαμέτρου αντίθετο, καθώς στις σημερινές κοινωνίες ζούμε σε περιβάλλοντα όπου κυριαρχεί το φθηνό, κακής ποιότητας και υψηλής θερμιδικής αξίας φαγητό, ενώ οι ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα μειώνονται, προκαλώντας κατά συνέπεια υπερβολική αύξηση βάρους. Έτσι, η παχυσαρκία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προσδιοριστεί ως προσωπική αποτυχία, αλλά ως μια παθολογική κατάσταση που αναπτύχθηκε ως απάντηση σε ένα περιβάλλον που την καλλιέργησε.
Όπως και άλλες παθήσεις, η παχυσαρκία επηρεάζει το σώμα και το νου μας με διάφορους τρόπους, επηρεάζοντας την όρεξη, τον κορεσμό, το μεταβολισμό, την κατανομή σωματικού λίπους, ενώ συχνά σημειώνονται και συμπεριφορές υπερφαγίας λόγω στρες. Όταν ένα άτομο προσπαθεί να χάσει βάρος, οι ορμονικές αλλαγές συμβαίνουν ταχύτατα, οδηγώντας σε αύξηση της όρεξης, ενώ ταυτόχρονα ο μεταβολικός ρυθμός – δηλαδή ο ρυθμός με τον οποίο το σώμα μας χρησιμοποιεί ενέργεια – επιβραδύνεται, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να καίει λιγότερες θερμίδες. Οι ορμονικές αυτές αλλαγές τείνουν να επιμένουν ακόμη και μετά την απώλεια βάρους και μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια μέχρι την τελική ανάκτηση του βάρους. Η παχυσαρκία είναι επομένως μια χρόνια ασθένεια που απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία.
Η παχυσαρκία θεωρείται επίσης μια υποτροπιάζουσα πάθηση: Αν δεν αντιμετωπιστούν οι κακές συνήθειες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ευνοείται η πάθηση αυτή, τότε τα άτομα συνεχίζουν να εκτίθενται στους ίδιους κινδύνους και είναι πιθανό να μην μπορέσουν να καταπολεμήσουν την παχυσαρκία μακροπρόθεσμα. Δηλαδή ακόμα και η μεγάλη απώλεια βάρους μπορεί να υποτροπιάσει αν το άτομο δεν αλλάξει μακροπρόθεσμα τις καθημερινές του συνήθειες (διατροφή, ασκηση). Η πολιτεία δεν μπορεί να κάνει κάτι για να μεταβάλλει το γενετικό κίνδυνο, αλλά μπορεί να μεταβάλλει τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που ευνοούν την παχυσαρκία.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η παχυσαρκία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται πολυπλεύρως και οι πολιτικές υγείας των κρατών να παίρνουν δραστικά μέτρα τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπισή της. Οι κρατικοί προϋπολογισμοί έχουν να κερδίσουν πολλά αν επενδύσουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας αφού είναι νόσος που σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας αν δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς. Για παράδειγμα, η ενημέρωση των πολιτών για τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες, η εξασφάλιση της πρόσβασής τους σε αυτές και οι ίσες ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα είναι μόνο μερικές πολιτικές για την πρόληψη της παχυσαρκίας. Επίσης, είναι ζωτικής σημασίας η εύκολη πρόσβαση των δισεκατομμυρίων ατόμων που ζουν με τη νόσο σε θεραπείες αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Ωστόσο, με τη βελτίωση της πρόσβασης σε θρεπτικά τρόφιμα, την ταυτόχρονη μείωση κατανάλωσης τροφών χαμηλής διατροφικής και υψηλής θερμιδικής αξίας (Junk food), ιδιαίτερα μεταξύ των παιδιών, και την προώθηση της φυσικής δραστηριότητας ως μέρος της καθημερινής διαβίωσης είναι πολύ πιθανόν να μειωθεί το ποσοστό της παχυσαρκίας!
Η αναγνώριση της παχυσαρκίας ως πάθηση θα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη, θα απομακρύνει την αντιμετώπισή της από τη μεμονωμένη ατομική ευθύνη και θα μπορέσει να βοηθήσει στη διασφάλιση πρόσβασης στη θεραπεία σε όλους όσους τη χρειάζονται. Επίσης, θα βοηθήσει στη μείωση της προκατάληψης και του στιγματισμού των ατόμων για το βάρος τους και θα προωθήσει τα προγράμματα επενδύσεων σχετικά με την έρευνα για το ζήτημα της παχυσαρκίας.
Πηγές: file:///C:/Users/MARIZA%20TSEKA%20CONTACT/Downloads/Obesity_Is_a_Disease.pdf