Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι ανώμαλες αυξήσεις ιστού στον θυρεοειδή αδένα που τις περισσότερες φορές είναι καλοήθεις, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις (λιγότερο από 1 στις 20) μπορεί να είναι κακοήθεις. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν έναν όζο, ενώ άλλοι έχουν πολλούς. Οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να είναι συμπαγείς ιστοί ή κύστεις γεμάτοι με αίμα ή άλλο υγρό ή μικτοί συμπαγείς και κυστικοί ιστοί.
Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι αρκετά συχνοί, καθώς οι μισοί από όλους τους ανθρώπους έχουν τουλάχιστον έναν όζο μέχρι την ηλικία των 60 ετών. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένοι στις γυναίκες, αν και οι άνδρες μπορούν επίσης να τους εμφανίσουν, ιδίως καθώς μεγαλώνουν.
Μια γρήγορη ανασκόπηση του θυρεοειδούς αδένα
Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας μήκους περίπου δύο ιντσών που βρίσκεται στη βάση του λαιμού σας. Αυτός ο αδένας παίζει τεράστιο ρόλο στο σώμα σας, καθώς είναι υπεύθυνος για την απελευθέρωση ορμονών που ελέγχουν τον μεταβολισμό – τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χρησιμοποιεί την ενέργεια. Οι ορμόνες που εκκρίνει ο θυρεοειδής ρυθμίζουν πλήθος λειτουργιών του σώματος, όπως τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, τη θερμοκρασία του σώματος, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και πολλά άλλα.
Όταν κάτι δεν πάει καλά με τον θυρεοειδή σας, αυτό μπορεί να βγάλει σχεδόν κάθε σύστημα του σώματός σας (για να μην αναφέρουμε τη διάθεσή σας) εκτός ελέγχου. Ευτυχώς, οι όζοι στον θυρεοειδή σας είναι συχνά ακίνδυνοι, χωρίς να προκαλούν καμία αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του αδένα. Όταν όμως προκαλούν προβλήματα, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες.
Συμπτώματα των όζων του θυρεοειδούς
Οι όζοι του θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Για το λόγο αυτό, συχνά εντοπίζονται από έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης ρουτίνας στον αυχένα ή μιας απεικονιστικής εξέτασης που γίνεται για άλλο λόγο (όπως νόσος παραθυρεοειδούς, τραύμα, νόσος της καρωτίδας ή πόνος στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης).
Όταν οι όζοι του θυρεοειδούς προκαλούν συμπτώματα, τα πιο συνηθισμένα είναι ένα εξόγκωμα στον αυχένα και μια αίσθηση μάζας κατά την κατάποση (και ενδεχομένως δυσκολία στην κατάποση). Επιπλέον, οι μεγαλύτεροι όζοι μπορεί να προκαλέσουν δυσκολία στην αναπνοή, βραχνάδα και πόνο στον αυχένα.
Σπάνια, ο ιστός σε έναν όζο του θυρεοειδούς παράγει υπερβολική ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και θυροξίνη (Τ4), γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού (υπερδραστήριος θυρεοειδής). Αυτά περιλαμβάνουν:
- Άγχος
- Ευερεθιστότητα ή κυκλοθυμία
- Νευρικότητα, υπερκινητικότητα
- Ιδρώτας ή ευαισθησία στις υψηλές θερμοκρασίες
- Γρήγορος καρδιακός ρυθμός
- Τρέμουλο των χεριών
- Απώλεια μαλλιών
- Συχνές κινήσεις του εντέρου ή διάρροια
- Απώλεια βάρους
- Απουσία ή ελαφρά έμμηνος ρύση
Μπορούν οι όζοι του θυρεοειδούς να πιέσουν τον οισοφάγο;
Όταν ένας όζος του θυρεοειδούς πιέζει τους αεραγωγούς (τραχεία) ή τον οισοφάγο σας, μπορεί να προκαλέσει:
- Δυσφορία στην κατάποση
- Δυσφορία όταν ξαπλώνετε σε ορισμένες θέσεις
- Θορυβώδη αναπνοή τη νύχτα
- Κόλλημα τροφής στο λαιμό σας
- Δυσκολία στην αναπνοή
Τι προκαλεί τους όζους του θυρεοειδούς;
Η αιτία των όζων του θυρεοειδούς είναι συχνά άγνωστη. Μερικές φορές εμφανίζονται σε οικογένειες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να έχουν γενετική βάση. Οι όζοι μπορεί επίσης να οφείλονται σε ανεπάρκεια ιωδίου.
Σπάνια – σε λιγότερο από το 5% των ατόμων με όζους του θυρεοειδούς – ο καρκίνος είναι η αιτία της υπερανάπτυξης του ιστού, γι’ αυτό είναι σημαντικό να επισκεφθείτε έναν γιατρό εάν νομίζετε ότι έχετε έναν όζο.
Υπάρχουν αρκετοί γνωστοί παράγοντες κινδύνου για τους όζους του θυρεοειδούς. Είναι πιο συνηθισμένοι στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται με την ηλικία. Διατρέχετε επίσης υψηλότερο κίνδυνο για όζους του θυρεοειδούς εάν έχετε εκτεθεί σε ακτινοβολία ή έχετε τη νόσο Hashimoto, γνωστή και ως θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία είναι η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού (υπολειτουργία του θυρεοειδούς).
Πώς διαγιγνώσκονται οι όζοι του θυρεοειδούς;
Ο γιατρός σας μπορεί να ανιχνεύσει έναν όζο θυρεοειδούς εξετάζοντας τον λαιμό σας για να ψηλαφήσει τον θυρεοειδή αδένα σας. Εάν ένας όζος ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, ο γιατρός σας θα πρέπει να απαντήσει σε αυτές τις τέσσερις ερωτήσεις για να καθορίσει τι (εάν υπάρχει κάτι) πρέπει να κάνει γι’ αυτόν:
- Είναι ο όζος καρκινικός;
- Προκαλεί ο όζος πρόβλημα πιέζοντας άλλες δομές του λαιμού;
- Παράγει ο όζος υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών;
- Πρέπει να γίνει κάτι για τον όζο;
Ακολουθούν εξετάσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο γιατρός σας για να μάθει περισσότερα για τον/τους όζους του θυρεοειδούς σας και να καθορίσει τι πρέπει να κάνει στη συνέχεια.
Υπερηχογράφημα
Ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδούς μπορεί να δείξει στο γιατρό σας πόσο μεγάλος είναι ο όζος του θυρεοειδούς, πού βρίσκεται και τι χαρακτηριστικά έχει. Μπορεί επίσης να υποβληθείτε σε υπερηχογράφημα των λεμφαδένων στο λαιμό σας, το οποίο μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε εάν υπάρχει καρκίνος.
Εξετάσεις αίματος
Ο γιατρός σας μπορεί να λάβει δείγμα αίματος για να μετρήσει τα επίπεδα των Τ3 και Τ4 – των θυρεοειδικών ορμονών – καθώς και τα επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH). Η TSH είναι μια ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση και ρυθμίζει την παραγωγή Τ3 και Τ4 από τον θυρεοειδή.
Αυτές οι εξετάσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν να προσδιοριστεί εάν ο θυρεοειδικός σας όζος παράγει υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικής ορμόνης, οδηγώντας ενδεχομένως σε υπερθυρεοειδισμό. Τέτοιοι όζοι είναι σχεδόν πάντα καλοήθεις (μη καρκινικοί).
Βιοψία
Ανάλογα με το μέγεθος του όζου και άλλα χαρακτηριστικά όπως φαίνονται στο υπερηχογράφημα (συμπεριλαμβανομένου του σχήματος, των ορίων του όζου και του πόσο σκούρος εμφανίζεται), μπορεί να γίνει βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA).
Η βιοψία περιλαμβάνει τη χρήση μιας πολύ μικρής βελόνας για τη λήψη δείγματος κυττάρων από τον όζο. Η διαδικασία είναι γενικά άβολη, αλλά όχι επώδυνη. Για να βοηθήσει στη μείωση της δυσφορίας σας, ο γιατρός σας μπορεί να μουδιάσει την περιοχή του δέρματος με ένα τοπικό αναισθητικό, το οποίο είναι μια κρέμα που περιέχει παυσίπονα βραχείας δράσης.
Παθολόγοι που είναι ειδικοί στην εξέταση των θυρεοειδικών κυττάρων στο μικροσκόπιο, οι οποίοι ονομάζονται κυτταρολόγοι, θα εξετάσουν τα κύτταρα για να καθορίσουν εάν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης (καρκινικός).
Θεραπείες του όζου του θυρεοειδούς
Η θεραπεία για έναν όζο θυρεοειδούς θα εξαρτηθεί από το αν ο όζος περιέχει καρκινικά κύτταρα ή προκαλεί άλλα προβλήματα, όπως δυσφορία στον αυχένα ή υπερβολική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Σε πολλές περιπτώσεις, δεν θα χρειαστείτε καθόλου επίσημη θεραπεία.
Θεραπεία μη καρκινικών όζων
Εάν ο όζος σας εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία και δεν προκαλεί άλλα προβλήματα, ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί απλώς με υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και φυσική εξέταση τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Μπορεί επίσης να κάνετε περιοδικές εξετάσεις για τον έλεγχο των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών σας.
Εάν ο όζος συνεχίζει να μεγαλώνει ή προκαλεί προβλήματα αναπνοής/κατάποσης ή αναπτύσσει καρκινικά χαρακτηριστικά με την πάροδο του χρόνου, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τη χειρουργική αφαίρεσή του.
Θεραπεία των καρκινικών όζων
Εάν ο όζος έχει καρκινικά κύτταρα, θα χρειαστεί σχεδόν σίγουρα χειρουργική επέμβαση. Υπάρχουν δύο κύριες χειρουργικές επιλογές: η ολική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα, που ονομάζεται ολική θυρεοειδεκτομή, ή η αφαίρεση μόνο του μισού αδένα που έχει τον όζο πάνω του (θυρεοειδική λοβεκτομή). Οι κίνδυνοι της χειρουργικής επέμβασης στον θυρεοειδή περιλαμβάνουν βλάβη στα νεύρα των φωνητικών χορδών και στους αδένες που ελέγχουν το ασβέστιο.
Θεραπεία των οζιδίων που υπερπαράγουν θυρεοειδική ορμόνη
Οι όζοι που παράγουν υπερβολική ποσότητα Τ3 και Τ4 μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορους τρόπους: ραδιενεργό ιώδιο, έγχυση αλκοόλης ή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όζου και συνεπώς τη θεραπεία της υπερβολικής παραγωγής ορμονών.
Το ραδιενεργό ιώδιο χορηγείται ως χάπι και προκαλεί τη συρρίκνωση του θυρεοειδούς αδένα και την παραγωγή λιγότερης θυρεοειδικής ορμόνης. Το ραδιενεργό ιώδιο απορροφάται μόνο από τον θυρεοειδή αδένα, οπότε δεν βλάπτει άλλα κύτταρα μέσα στο σώμα σας.
Η έγχυση αλκοόλης περιλαμβάνει την έγχυση αλκοόλ στον/στους θυρεοειδικούς όζους με τη χρήση μιας πολύ μικρής βελόνας. Η θεραπεία προκαλεί τη συρρίκνωση των όζων και την παραγωγή λιγότερης θυρεοειδικής ορμόνης.
Γρήγορα στοιχεία για τους όζους του θυρεοειδούς
- Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι τρεις φορές πιο συχνοί στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες
- Η συχνότητα εμφάνισης των όζων του θυρεοειδούς αυξάνεται με την ηλικία
- Στην ηλικία των 30 ετών, το 30% των γυναικών θα έχουν όζους θυρεοειδούς, σε σύγκριση με έναν στους 40 άνδρες (2,5%) της ίδιας ηλικίας
- Το 50% των γυναικών ηλικίας 50 ετών θα έχουν τουλάχιστον έναν όζο του θυρεοειδούς
- Το 60% των γυναικών 60 ετών θα έχουν τουλάχιστον έναν όζο του θυρεοειδούς
- Το 70% των γυναικών 70 ετών θα έχουν τουλάχιστον έναν όζο του θυρεοειδούς
Ποιο ποσοστό των όζων του θυρεοειδούς αποδεικνύεται καρκινικός;
Λιγότερο από το 5% όλων των όζων του θυρεοειδούς είναι καρκινικοί. Συγκεκριμένα, οι θυρεοειδικοί όζοι που είναι “αμιγώς κυστικοί” -δηλαδή είναι γεμάτοι με υγρό και όχι με θυρεοειδικό ιστό- είναι σχεδόν πάντα καλοήθεις (μη καρκινικές αναπτύξεις).
Ποιοι τύποι επαγγελματιών υγείας αντιμετωπίζουν τους όζους του θυρεοειδούς;
Οι ενδοκρινολόγοι και οι ειδικοί χειρουργοί θυρεοειδούς ασχολούνται τακτικά με αυτά τα προβλήματα. Αλλά πολλοί οικογενειακοί ιατροί, γενικοί παθολόγοι, γενικοί χειρουργοί και ωτορινολαρυγγολόγοι (ΩΡΛ) έρχονται συχνά σε πρώτη επαφή με το πρόβλημα και παραπέμπουν τους ασθενείς σε ειδικούς ιατρούς. Το σημαντικό είναι ο γιατρός να είναι έμπειρος και άνετος στην αξιολόγηση και θεραπεία αυτής της πάθησης.
Είναι οι όζοι του θυρεοειδούς κληρονομικοί;
Εμφανίζονται σε οικογένειες, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχει γενετική συνιστώσα. Ωστόσο, μπορείτε να αναπτύξετε όζους του θυρεοειδούς ακόμη και αν κανείς άλλος στην οικογένειά σας δεν έχει εμφανίσει όζους. Με άλλα λόγια, τα γονίδια είναι μόνο ένας από τους πολλούς γνωστούς παράγοντες κινδύνου για τους όζους του θυρεοειδούς.
Αφαιρούνται ποτέ οι όζοι του θυρεοειδούς χειρουργικά για άλλους λόγους εκτός από τον καρκίνο;
Ναι. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να εξεταστεί εάν ένας όζος είναι μεγάλος και προκαλεί ορατή μάζα στο λαιμό σας ή εάν πιέζει την τραχεία ή τον οισοφάγο (σωλήνας κατάποσης), γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία ή δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση. Σε περιπτώσεις όπου ένας όζος του θυρεοειδούς παράγει υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, η χειρουργική αφαίρεση του όζου μπορεί να θεραπεύσει την υπερπαραγωγή ορμονών.
Πηγή: https://www.healthcentral.com/condition/thyroid-nodules
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας 236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com