Σχεδόν το ένα τέταρτο των ενηλίκων με δύσκολα ελεγχόμενο διαβήτη τύπου 2 έχουν επίσης υπερκορτιζολαιμία και η θεραπεία της υπερκορτιζολαιμίας μπορεί να ωφελήσει τον γλυκαιμικό έλεγχο σε όσους πάσχουν και από τις δύο παθήσεις, σύμφωνα με ομιλητές.
Οι ερευνητές παρουσίασαν τα ευρήματά τους με το πρώτο μέρος της δοκιμής όπου εξέτασε τον επιπολασμό της υπερκορτιζολαιμίας μεταξύ ενηλίκων με δύσκολα ελεγχόμενο διαβήτη τύπου 2. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το 24% των συμμετεχόντων στο πρώτο μέρος είχε υπερκορτιζολαιμία. Το ποσοστό αυτό ξεπέρασε κατά πολύ αυτό που ανέμεναν οι ερευνητές της δοκιμής.
Κανείς δεν υπέθεσε ότι ο αριθμός θα ήταν υψηλότερος από 8%. Όταν ο καθένας από τους ερευνητές προσεγγίστηκε από την Corcept Therapeutics για να σχεδιάσει τη μελέτη και στη συνέχεια να την εκτελέσει, ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικοί. Δεν πίστευαν ότι υπήρχε καμία πιθανότητα να εντοπίσουν ένα μεγάλο πρόβλημα όπως αυτό.
Εκτίμηση του επιπολασμού της υπερκορτιζολαιμίας
Οι προηγουμένως δημοσιευμένες έρευνες σχετικά με τον επιπολασμό της υπερκορτιζολαιμίας μεταξύ ενηλίκων με διαβήτη τύπου 2 ήταν περιορισμένες και οι περισσότερες μελέτες έχουν διεξαχθεί εκτός των ΗΠΑ. Ο επιπολασμός της υπερκορτιζολαιμίας επίσης ποικίλλει ευρέως σε προηγούμενες μελέτες, κυμαινόμενος από 8% έως 33%.
Στο πρώτο μέρος της μελέτης CATALYST συμμετείχαν 1.055 ενήλικες ηλικίας 18 έως 80 ετών με διαβήτη τύπου 2, οι οποίοι είχαν γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) μεταξύ 7,5% και 11.5% και έπαιρναν τρία ή περισσότερα αντιδιαβητικά δισκία, ινσουλίνη και οποιοδήποτε άλλο αντιδιαβητικό φάρμακο, δύο αντιδιαβητικά φάρμακα με παρουσία τουλάχιστον μιας μικροαγγειακής ή μακροαγγειακής επιπλοκής ή τουλάχιστον δύο αντιδιαβητικά φάρμακα και τουλάχιστον δύο αντιυπερτασικά φάρμακα (μέση ηλικία 60,7 έτη, 45,1% γυναίκες).
Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε δοκιμασία καταστολής με δεξαμεθαζόνη 1 mg κατά τη διάρκεια της νύχτας (DST). Οι ενήλικες ορίστηκαν ως έχοντες ενδογενή υπερκορτιζολαιμία εάν είχαν επίπεδο κορτιζόλης μετά την DST μεγαλύτερο από 1,8 μg/dL με επίπεδο δεξαμεθαζόνης 140 ng/dL ή υψηλότερο. Οι ενήλικες με υπερκορτιζολαιμία υποβλήθηκαν σε περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις.
Επιπολασμός υψηλότερος από τον αναμενόμενο
Από την ομάδα της μελέτης, το 24% είχε ενδογενή υπερκορτιζολαιμία. Το μέσο επίπεδο κορτιζόλης μετά την DST ήταν 3,5 μg/dL και το μέσο επίπεδο δεξαμεθαζόνης ήταν 412,7 ng/dL. Το 24% είναι πολλοί άνθρωποι!
Μέρος της αιτίας για τον υψηλότερο από τον αναμενόμενο επιπολασμό είναι ότι ο έλεγχος για υπερκορτιζολαιμία δεν γίνεται συνήθως σε άτομα με διαβήτη.
Ο έλεγχος γίνεται όταν αξιολογούνται οι ασθενείς για υπερκορτιζολαιμία. Δεν γίνεται όταν αξιολογούνται ασθενείς με κακώς ελεγχόμενο διαβήτη. Πάντα γνώριζαν οι ερευνητές ότι η νόσος του Cushing θα μπορούσε να επιδεινώσει τον διαβήτη κάποιου. Ονομάζεται δευτερογενής αιτία του διαβήτη. Αλλά η 1 mg DST δεν γίνεται πολύ συχνά.
Σε μονοπαραγοντική ανάλυση λογιστικής παλινδρόμησης, οι ενήλικες που έπαιρναν τουλάχιστον δύο αντιδιαβητικά και τουλάχιστον δύο αντιυπερτασικά φάρμακα (OR = 1,871; 95% CI, 1,406-2,491) και όσοι έπαιρναν τουλάχιστον δύο αντιδιαβητικά φάρμακα με μία μικροαγγειακή ή μακροαγγειακή επιπλοκή (OR = 1,654; 95% CI, 1,242-2,202) είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν υπερκορτιζολαιμία. Οι πιθανότητες για υπερκορτιζολαιμία ήταν αυξημένες για τους ενήλικες που έπαιρναν τιρζεπατίδη (Mounjaro, Eli Lilly- OR = 1,82- 95% CI, 1,187-2,79) ή έναν αναστολέα SGLT2 (OR = 1,687- 95% CI, 1,265-2,251). Οι πιθανότητες υπερκορτιζολαιμίας αυξάνονταν με κάθε πρόσθετη κατηγορία αντιδιαβητικών φαρμάκων που έπαιρνε ένα άτομο (OR = 1,211; 95% CI, 1,046-1,402).
Σύνδεση με καρδιαγγειακή νόσο
Οι ενήλικες που έπαιρναν αντιυπερτασικά φάρμακα είχαν αυξημένες πιθανότητες για υπερκορτιζολαιμία (OR = 2,109; 95% CI, 1,383-3,216) και οι πιθανότητες για υπερκορτιζολαιμία ήταν αυξημένες για όλους τους τύπους αντιυπερτασικών φαρμάκων που αξιολογήθηκαν εκτός από τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης. Αυξημένες πιθανότητες για υπερκορτιζολαιμία παρατηρήθηκαν επίσης για ενήλικες που έπαιρναν αντιλιπιδαιμικά φάρμακα (OR = 1,771; 95% CI, 1,171-2,679), ψυχιατρικά φάρμακα (OR = 1,526; 95% CI, 1,126-2,069)
Ο επιπολασμός οποιασδήποτε καρδιακής διαταραχής ήταν υψηλότερος μεταξύ των ενηλίκων με υπερκορτιζολαιμία σε σχέση με εκείνους χωρίς υπερκορτιζολαιμία (33,2% έναντι 20,6%, P < 0,0001). Η Vivian Fonseca, καθηγήτρια Ιατρικής, σημείωσε επίσης ότι οι ενήλικες που έπαιρναν τρία ή περισσότερα φάρμακα υπέρτασης είχαν υψηλότερες πιθανότητες για υπερκορτιζολαιμία από τους ενήλικες που έπαιρναν λιγότερα από τρία φάρμακα υπέρτασης (OR = 2,078; 95% CI, 1,509-2,861).
Οι ενήλικες με υπερκορτιζολαιμία υποβλήθηκαν σε περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις και σε αξονική τομογραφία επινεφριδίων. Το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο της δοκιμής ήταν το ποσοστό των ενηλίκων με ενδογενή υπερκορτιζολαιμία.
Από τους ενήλικες με υπερκορτιζολαιμία, το 66% δεν είχε καμία απεικονιστική ανωμαλία που να βρέθηκε σε αξονική τομογραφία, ενώ το 23,2% είχε μονόπλευρο αδένωμα επινεφριδίων, καθιστώντας τους δυνητικούς υποψήφιους για χειρουργική επέμβαση, σύμφωνα με την Fonseca.
Συνήθως οι άνθρωποι έρχονται με αδένωμα επινεφριδίων και στη συνέχεια κάνουμε DST. Οι πιθανότητες να έχουν μια μη φυσιολογική αξονική τομογραφία επινεφριδίων ήταν υψηλότερες στους άνδρες έναντι των γυναικών και για τους ενήλικες με μεγαλύτερη φαρμακευτική επιβάρυνση.
Μετά τον εντοπισμό ενηλίκων με υπερκορτιζολαιμία, οι ερευνητές θα αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής θεραπείας στο δεύτερο μέρος της δοκιμής CATALYST. Το δεύτερο μέρος της δοκιμής βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί το τέταρτο τρίμηνο. Στο δεύτερο μέρος, 136 ενήλικες που διαγνώστηκαν με υπερκορτιζολαιμία στο πρώτο μέρος, έλαβαν τυχαία, 2:1, μιφεπριστόνη (Korlym, Corcept Therapeutics), έναν αναστολέα των υποδοχέων της κορτιζόλης, ή εικονικό φάρμακο για 24 εβδομάδες. Η πρωταρχική έκβαση του δεύτερου μέρους είναι η μεταβολή της HbA1c από την αρχική τιμή έως την εβδομάδα 24.
Τα ευρήματα από το δεύτερο μέρος της δοκιμής θα μπορούσαν να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και ενδεχομένως άλλων καρδιομεταβολικών ασθενειών στο μέλλον. Αν η μιφεπριστόνη αποδείξει αποτελεσματικότητα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα οδό για τη θεραπεία του διαβήτη μεταξύ ενηλίκων που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα φάρμακα.
Η μελέτη θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις πέραν της ιατρικής θεραπείας. Ο υψηλότερος από τον αναμενόμενο επιπολασμός της υπερκορτιζολαιμίας θα μπορούσε να απαιτήσει αλλαγές στην καθοδήγηση για τον έλεγχο. Ωστόσο, το δεύτερο μέρος της μελέτης CATALYST πρέπει να ολοκληρωθεί για να διαπιστωθεί εάν η θεραπεία ενηλίκων με υπερκορτιζολαιμία και ανεπαρκώς ελεγχόμενο διαβήτη τύπου 2 με μιφεπριστόνη παρουσιάζει όφελος.
Εάν το δεύτερο μέρος της μελέτης είναι θετικό ίσως θα πρέπει να αλλάξουν οι κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί η μελέτη
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας 236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com