Ο ύπνος έχει αμφίδρομη σχέση με τον θυρεοειδικό άξονα και η διαταραχή σε οποιονδήποτε από τους δύο μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του άλλου.
Υπάρχουν δύο μηχανισμοί που συνδέουν τον ύπνο και την ενδοκρινική λειτουργία: ο κιρκάδιος ρυθμός και η κατάσταση ύπνου-εγρήγορσης. Η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών ακολουθεί ένα διακριτό ημερήσιο ρυθμό και ρυθμίζεται, εν μέρει, από το κιρκάδιο ρολόι. Τα επίπεδα της θυρεοτρόπου ορμόνης (TSH) εμφανίζουν ένα κιρκάδιο μοτίβο, όπου τα χαμηλότερα επίπεδα είναι μεταξύ 15.00 και 19.00 και τα υψηλότερα επίπεδα μεταξύ 22.00 και 05.00.
Οι επιπτώσεις της μεταβολής του ύπνου στον θυρεοειδή.
Η έκκριση της TSH επηρεάζεται έντονα από τον κιρκάδιο ρυθμό και την κατάσταση ύπνου-εγρήγορσης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η στέρηση ύπνου, ως μορφή οξείας φυσιολογικής καταπόνησης, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της νυχτερινής αύξησης της TSH. Το αντίκτυπο των αλλαγών στον ύπνο και στην έκκριση θυρεοειδικών ορμονών έχει βρεθεί ότι εξαρτάται από το μοτίβο της στέρησης του ύπνου.
Ενώ η βραχυπρόθεσμη στέρηση ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών ανεξάρτητα από την TSH, προκειμένου να διατηρηθεί η εγρήγορση κατά τη διάρκεια οξείας καταπόνησης, η μακροχρόνια στέρηση ύπνου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της έκκρισης θυρεοειδικών ορμονών. Αυτό θεωρείται προστατευτική αντίδραση, ώστε να καλύπτονται οι μεταβολικές ανάγκες του εγκεφάλου.
Υποθυρεοειδισμός
Τα τρέχοντα στοιχεία από έρευνες σχετικά με τη σύνδεση χαμηλών επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών και ποιότητας ύπνου βασίζονται σε σχετικά μικρά δείγματα και δεν είναι αποτελεσματικά να προσδιορίσουν τους υποκείμενους μηχανισμούς.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι ο μη θεραπευμένος κλινικός υποθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη έναρξη ύπνου και μειωμένη ποιότητα του. Ο κλινικός υποθυρεοειδισμός μπορεί επίσης να επηρεάσει τον ύπνο, προκαλώντας ή επιδεινώνοντας την προϋπάρχουσα αποφρακτική υπνική άπνοια (OSA). Αρνητικοί δείκτες της OSA, όπως ο δείκτης άπνοιας−υπόπνοιας, ήταν υψηλότεροι σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό σε σύγκριση με εκείνους με φυσιολογική λειτουργία θυρεοειδούς και διαγνωσμένη OSA.
Ωστόσο, η σχέση μεταξύ του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού και της ποιότητας του ύπνου παραμένει αβέβαιη, με βάση τα περιορισμένα τρέχοντα στοιχεία. Επιπλέον, τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι συχνά ασαφή και μπορεί να μοιάζουν με συμπτώματα που σχετίζονται με αλλαγές στον τρόπο ζωής ή άλλες καταστάσεις που δεν αφορούν τη θυρεοειδική νόσο. Συνήθη παράπονα των ασθενών με υποθυρεοειδισμό περιλαμβάνουν επίμονη κόπωση, άγχος και μειωμένη ποιότητα ζωής.
Υπερθυρεοειδισμός
Η διαταραχή του ύπνου είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα και ένα κοινό παράπονο που παρουσιάζουν οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό, λόγω αυξημένης σύνθεσης θυρεοειδικών ορμονών ή θυρεοτοξίκωσης στο πλαίσιο μιας φλεγμονώδους διαδικασίας που επηρεάζει τον θυρεοειδή αδένα.
Τα επίπεδα της κυκλοφορούσας θυρεοειδικής ορμόνης έχουν σημαντική επίδραση στον ύπνο, καθώς τα υψηλότερα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών συνδέονται με δυσκολίες στην έναρξη του ύπνου και μικρότερη διάρκεια του, με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αϋπνίας να σχετίζεται άμεσα με το βαθμό υπερέκκρισης θυρεοειδικών ορμονών. Επιπλέον, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να επιδεινώσει το άγχος, την κατάθλιψη, το τρέμουλο και άλλες καταστάσεις, επηρεάζοντας περαιτέρω την αϋπνία και την ποιότητα του ύπνου.
Κλείνοντας, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί με σαφήνεια η σχέση μεταξύ των διαταραχών ύπνου και του θυρεοειδή. Όσον αφορά τους θυρεοειδικούς όζους και τον καρκίνο του θυρεοειδούς, έως τώρα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να αποδεικνύουν άμεση σύνδεση μεταξύ δομικών ανωμαλιών του θυρεοειδούς και προβλημάτων ύπνου. Παρ’ όλα αυτά, είναι ευρέως αποδεκτό ότι μπορεί να υπάρξουν αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό της γονιδιακής έκφρασης στον θυρεοειδικό ιστό. Η διερεύνηση του οποίου έχει προσελκύσει σημαντική επιστημονική προσοχή, όχι μόνο σε σχέση με την καρκινογένεση αλλά και ως πιθανός τομέας για θεραπευτική προσέγγιση.
Πηγή:
https://www.ese-hormones.org/media/nupdh2of/eyes-news-issue-20-summer-2024-for-web.pdf
Διεύθυνση: Σοφία Κανελλοπούλου, Ενδοκρινολόγος, Λεωφόρος Δημοκρατίας 236, Άγιοι Ανάργυροι.
Τηλέφωνο: 6983379548
Email: s_kanellopoulou@hotmail.com